Lozan Antlaşması Nedir?
24 Temmuz 1923 yılında İsviçre’nin başkenti Lozan şehrinde imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Osmanlı İmparatorluğu ile Müttefik İngiliz İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japonya İmparatorluğu arasında imzalanan bu antlaşma ile çatışma dönemi son buldu. Anlaşmanın orjinal metni Fransızca dilince hazırlandı.
Sevr antlaşmasının başarısız olması ile birlikte, Türkiye partilerinin tümünün katılımı ile yeniden yapılan Lozan antlaşması meydana geldi. Kurtuluş savaşı sonrasında toprak kaybını önlemek isteyen Türk devleti, Sevr antlaşmasını reddetti. Lozan ise Sevr’den sonra ortaya çıkan ikinci barış antlaşması oldu. Lozan antlaşması ile çatışmalar sona ererek Türkiye Cumhuriyetinin sınırları belirlenmiş oldu. Bu antlaşma ise Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı’dan kalan bütün haklarından feragat ederek, karşılığında batılı devletler mevcut Türkiye Cumhuriyetini tanıdı. Antlaşma, 23 Ağustos 1923’de Yunanistan tarafından, 25 Ağustos 1923’te, İtalya’da 12 Mart 1924’te, Japonya’da 15 Mayıs 1924’te İngiltere’de 16 Temmuz 1924’de imzalandı.
Yunan kuvvetlerinin Türkiye topraklarından geri çekilmesi ile birlikte Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları Osmanlı padişahını sınır dışı etti. Bu adımlardan sonra Atatürk ve arkadaşları Sevr antlaşmasını da reddetti. Müzakerelerde Türkiye’yi İsmet İnönü temsil etti. yunanistan adına Lozan Konferansına Eleftherios Venizelos katıldı. İngiliz Dışişleri Sekreteri olan Lord Curzon baş müzakereci olarak toplantıda bulundu.
Müzakereler aylarca devam etti. Türkiye’de Lozan Konferansı sırasında büyük gösteriler meydana geldi. 8 aylık zorlu müzakerelerin ardından anlaşma sağlandı. Antlaşma ile ayrıca Türkiye’deki Yunan Ortodoks Hıristiyan azınlığının ve Yunanistan’daki Müslüman azınlığın korunması için de şartlar anlaşma sağlandı. Bu anlaşma ile Türkiye’de yaşayan Yunanlılar ve Yunanistan’da yaşayan Türkler karşılıklı değiştirildi.
Antlaşma ile Yunanistan ve Bulgaristan sınırı da belirlenmiş oldu. Lozan antlaşması ile Osmanlı devletinin Halefi olan Türkiye Cumhuriyeti uluslararası toplum tarafından tanındı. Hatay bu anlaşma ile Suriye’de Fransız mandası altında kalan bir şehir olarak kalsa da, 1939 yılında yapılan referandum ile Türkiye’ye katılma kararı aldı.
